शनि ग्रह सम्बन्धि केहि जानकारीहरु

ज्योतिष शास्त्रमा शनिलाई ग्रह एक महत्वपूर्ण ग्रह मानिन्छ। पूर्वीय ज्योतिषशास्त्रमा शनिश्चरलाई सौर्यमण्डलको सबैभन्दा टाढा रहेको ग्रह मानिन्छ । ज्योतिष शास्त्रमा उल्लेख भएबमोजिम शनि दुष्ट, क्रोधी, अल्छी, लङ्गडा, कालो रङ भएका, विकराल, अग्ला, दुब्लोपातलो शरीर भएका ग्रह हुन् । उनको दृष्टि सदैव झुकेको हुन्छ, आँखा पहेंला र गहिरा छन् । शरीर र अङ्गप्रत्यङ्ग कठोर हुन्छ, रौं ठाडाठाडा तथा नङ र दाँत मोटा हुन्छन् । शनिश्चर वात प्रकृति र तमः प्रधान ग्रह हुन् । उनको रथ फलामको छ र वाहन गिद्ध हो ।

सामान्यतः एउटा राशिमा शनिश्चरले ३० महिनासम्म विचरण गरी सम्पूर्ण राशिचक्रलाई ३० वर्षमा परिभ्रमण गर्दछन् । ज्योतिषशास्त्रमा शनिलाई पापी र अशुभ ग्रह मानिएको छ । ग्रहमण्डलमा शनिको पद सेवकको हो । यिनी मकर र कुम्भ राशिका मालिक हुन् र तुला राशिमा उच्च तथा मेष राशिमा नीच हुन्छन् । कुम्भ राशि यिनको मूल त्रिकोण राशि मानिन्छ । कुण्डलीमा तेस्रो, सातौं र दसौं स्थानमा यिनको पूर्ण दृष्टि हुन्छ । गोचरमा शनिश्चरले प्रथम, द्वितीय, चतुर्थ, अष्टम र द्वादश स्थानमा विशेष अरिष्ट फल प्रदान गर्दछन् । छैटौं र आठौं भावको कारक ग्रह शनिश्चरलाई मान्ने गरिन्छ । यिनको सूर्य, चन्द्र र मङ्गल ग्रहसँग शत्रुता, बुध र शुक्रसित मित्रता र बृहस्पतिसित समभाव हुन्छ । स्वगृह, उच्चगृह, मूल त्रिकोण, मित्रगृहमा वा उच्च, स्व, मित्र, मूलत्रिकोण परेको नवांशकमा, शनिबारका दिन, दक्षिणायनमा, सन्ध्याकालमा, कृष्णपक्षमा, बक्रीअवस्थामा र वर्गोत्तम नवांशकमा शनि बलवान् र शुभकारक हुन्छन् ।

फलाम, मिलमेसिनरी, तेल, काला रङका चिजबिज, रोग, शत्रु, दुःख, स्नायुप्रणाली, मृत्यु, भैंसी, वातरोग, दुब्लोपन, लोभ, अभाव, कन्जुसी, एकान्त, मजदुरी, ठेकेदारी, अन्धकार, निराशा, आलस्य, मूर्खता, अपमान, छाला, पुराना वस्तुहरू, फोहोरमैला र कवाडी सामान, आयु, काठ, अलकत्रा, पिशाच बाधा, जोर्नी, छापाखाना, कोइला, पुरातत्त्व विभाग आदिमा शनिको वास हुन्छ । त्यस्तै शरीरमा कोढरोग, वातरोग, स्नायुरोग, खुट्टा वा घुँडाको रोग, पसिना वा शरीरको गन्ध, हाडजोर्नीको रोग, छालाको समस्या, दुर्घटना, उदासीनता, बाथरोग, थकाइ, पोलियो आदि रोगको कारक पनि शनिलाई नै मान्ने गरिन्छ । शनिले आफ्नो शुभ वा अशुभ फल प्रायः ३६ देखि ४२ वर्ष वा महिनाको उमेरमा, आफ्नो बार, शिशिर ऋतु, महादशा काल, उल्का योगिनीको दशावधि, साढेसाती वा अढैयाको समय र बृद्धावस्थामा प्रदान गर्ने गर्दछन् । उमेरका आधारमा शनिको बृद्धावस्थामा विशेष अधिकार हुन्छ । कुण्डलीमा शनिको उपस्थिति राम्रो छ भने जातकको बृद्धावस्था धनधान्य, भोगविलास, आनन्द र सुखसयलले बित्दछ ।

ग्रहसभामा शनिलाई सेवक र दण्डाधिकारीका रूपमा नियुक्त गरिएको छ । त्यसैले शनिको समयमा आफूले जीवनकालमा गरेका अशुभ कर्मको फल मनुष्यले भोग्ने गर्छ । सज्जन, सदाचार, सद्विचार र सत्कर्म गर्ने सज्जनको जीवनमा शनिको महादशा वा शनिपत्नी उल्काको समयमा पनि अशुभ फल प्राप्त भएको देखिंदैन । तर चोरबुद्धि भएका, फट्याइँ, जालसाजी, दलाली, परधनको उपभोग गर्ने र भ्रष्टाचारीले शनिको समयमा अनेकानेक कठिनाइ भोग्नुपर्छ । महादशामा सामान्यतया शनिको अवधिपूर्व बृहस्पतिको समय हुन्छ, त्यसैले बृहस्पतिको समयमा सुखसुविधा र आनन्दको भोग गरिरहेका व्यक्तिले त्यसपछि शनिको महादशाको भोग गर्नुपर्दछ, जसमा शनिले मनुष्यलाई जिम्मेबारी, उत्तरदायित्व, कर्तव्य, परिश्रम र कर्मको बोध गराउँछ, त्यसैले धेरै खट्नु र मिहिनेत गर्नु पर्ने भएकाले पनि शनिदेवलाई मानिसहरूले क्रूर ग्रहको दर्जामा स्थान दिएका हुनसक्छन् । वास्तवमा शनि न्यायप्रिय, सत्यवादी, कर्मशील, परिश्रमी र परोपकारी स्वभावका सर्जक ग्रह हुन् ।